Pies, podobnie zresztą jak człowiek, może z wiekiem zacząć podupadać na zdrowiu. Starzejące się czworonogi, nawet jeśli do tej pory były bardzo sprawne, a u weterynarza zjawiały się jedynie na wizytach kontrolnych, często zaczynają borykać się z przeróżnymi schorzeniami. Oznaką starości psa mogą być chociażby różnego rodzaju problemy natury okulistycznej. Jakie choroby oczu są najczęściej diagnozowane u „emerytowanych” zwierzaków?
Proces starzenia się psów jest o wiele szybszy niż u ludzi. Szacuje się, że czworonogi żyją od nas siedmiokrotnie krócej. Wielu właścicieli przegapia moment, w którym ich pupil staje się leciwym seniorem. Choć pies starzeje się dość ekspresowo, to jednak wszelkie zmiany wynikające z tego procesu zachodzą zwykle stopniowo. Dotyczy to także chorób oczu, które nie muszą dać o sobie znać od razu. Problemy okulistyczne mogą rozwijać się po cichu, aż w pewnym momencie na tyle się uwydatnią, że uniemożliwią psu normalnie funkcjonowanie. Warto wiedzieć, z jakimi schorzeniami tego typu zwykle zmagają się leciwe czworonogi, jak szybko rozpoznać te choroby i w jaki sposób pomóc swojemu zwierzęcemu przyjacielowi, by psujący się wzrok w jak najmniejszym stopniu odbił się na jego komforcie życia.
Jakie są typowe oznaki starzenia się u psów?
Na wstępie warto pokrótce opisać, po czym poznać, że pies staje się seniorem. Przede wszystkim łatwo to rozpoznać, po zmniejszonej aktywności pupila. Właściciel powinien zauważyć, że czworonóg więcej śpi, szybciej męczy się na spacerze, ma mniej ochoty na wspólną zabawę. Jednocześnie nie można tego mylić z ogólną apatią, której często towarzyszy brak apetytu. Tego rodzaju symptom może bowiem świadczyć nie tyle o starzeniu się zwierzęcia, a o poważnych problemach zdrowotnych.
Oczywiście osiągnięcie „wieku emerytalnego” u psa objawia się także wizualnie. Na pyszczku zwykle pojawia się charakterystyczne siwe owłosienie. Starsze czworonogi mniej interesują się innymi osobnikami. Są mniej skore do szczekania czy wchodzenia w interakcje ze spotykanymi psami.
Najczęstsze choroby oczu u starzejących się psów – zaćma
U starzejących się psów bardzo często diagnozuje się zaćmę, będącą degeneracyjną chorobą oczu doprowadzającą do zmętnienia soczewki. Nazywana kataraktą objawia się m.in. bardzo charakterystyczną, mętną, mleczno-przezroczystą plamką dostrzegalną w narządzie wzroku zwierzęcia. Jej pojawienie się świadczy najczęściej o zaawansowanym stadium schorzenia. Wspomniana plamka w takiej sytuacji na pewno już mocno ogranicza widzenie psa, więc poza samymi zmianami w oku, objawem choroby będzie np. obijanie się czworonoga o ściany, brak reakcji na rzucane mu przedmioty itd. Zaćma może też wynikać z innych chorób, które uwydatniają się u psich seniorów, chociażby cukrzycy. Wówczas towarzyszą jej takie symptomy, jak zwiększone pragnienie, większa ilość oddawanego moczu, apatia, senność.
Zaćmę usuwa się operacyjnie. W tym celu przeprowadza się zabieg fakoemulsyfikacji z wszczepieniem sztucznej soczewki. Całość polega przede wszystkim na rozbiciu mas zaćmowych przy użyciu ultradźwięków oraz usunięciu ich przez cięcie w rogówce nieprzekraczające 3 mm długości. W przypadku starszych psów taka operacja może być jednak ryzykowna. Co więcej, nawet u młodych osobników nie daje gwarancji całkowitego wyleczenia, gdyż w przeciwieństwie do ludzi, u psów częściej pojawiają się po niej różnego rodzaju skutki uboczne. Ważne jest możliwie jak najszybsze wykrycie schorzenia. Dlatego zaleca się systematycznie oglądać psie oczy i sprawdzać, czy nie zmieniły się one w jakiś niepokojący sposób. Zaleca się też cykliczne wizyty kontrolne u okulisty zwierzęcego. Zaćma może rozwijać się latami. Wykryta we wczesnym stadium, u nieco młodszego osobnika, może być wyleczona. Niestety, ale brak wdrożenia odpowiedniej terapii lub zbyt późno postawiona diagnoza zwykle prowadzą do częściowej bądź całkowitej ślepoty.
Najczęstsze choroby oczu u starzejących się psów – jaskra
Inną najczęściej diagnozowaną chorobą u czworonożnych staruszków jest jaskra, którą w największym uproszczeniu charakteryzuje wysokie (nieprawidłowe) ciśnienie śródgałkowe. Schorzenie to doprowadza do szybkiej utraty wzroku, a dodatkowo bardzo negatywnie odbija się na samopoczuciu zwierzęcia, gdyż wywołuje dużą bolesność. Alarmujące dla właścicieli powinny być takie objawy, jak ocieranie się pyszczkiem o różne przedmioty, manewrowanie łapami w okolicach oczu, apatia, brak chęci do zabawy i przemieszczenia się, brak apetytu. Jaskra dodatkowo daje o sobie znać przez obrzęk rogówki, przekrwienie naczyń krwionośnych nadtwardówki, rozszerzoną i nieruchomą źrenicę.
Jaskrę dzieli się na pierwotną i wtórną. Ta pierwsza ma podłoże genetyczne i jej źródeł należy doszukiwać się w anomaliach budowy narządu wzroku. Zwykle diagnozuje się ją u psów dość szybko. Starsze osobniki najczęściej chorują na jaskrę wtórną. Ta jest z kolei efektem różnych zjawisk i procesów toczących się w gałce ocznej. Schorzenie w takiej sytuacji wywołują najczęściej zwichnięcie soczewki, nowotwory, zaćma pęczniejąca i tylne zrosty tęczówki z soczewką lub przednie zrosty tęczówki z rogówką.
Leczenie jaskry zależy od tego, co ją wywołało. U starszych zwierząt zmagających się z odmianą wtórną schorzenia konieczne jest w pierwszej kolejności wyeliminowanie źródła problemu, a następnie zwalczenie samej choroby. Interwencja chirurgiczna polega m.in. na przeprowadzeniu cyklofotokoagulacji, czyli przeztwardówkowego napromieniowania wyrostków rzęskowych diodą lub laserem. Podobnie jak w przypadku zaćmy, zabieg ten może być ryzykowny i nie daje gwarancji wyleczenia. Najczęściej jaskrę u bardzo dojrzałych osobników leczy się farmakologicznie, w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych i uratowania gałki ocznej. Należy jednak pamiętać o tym, że najczęściej choroba kończy się koniecznością usunięcia gałki ocznej.
Jakie objawy powinny zaalarmować właścicieli psów?
Choroby oczu u starzejących się psów nie są niczym niespotykanym. Diagnozuje się je często i dobrze jest wiedzieć, na jakie symptomy należy zwrócić uwagę. Najważniejsze z nich to:
- wyraźnie zauważalne problemy z widzeniem u psa (np. wpadanie na różne przedmioty),
- ocieranie się głową np. o meble,
- drapanie się łapami w okolicach oczu,
- wyraźne przekrwienia i stany zapalne,
- nadmierne łzawienie,
- apatia,
- brak apetytu,
- pojawienie się plamek na oku i zamgleń.
O czym należy pamiętać?
Zaćma i jaskra nie są oczywiście jedynymi schorzeniami okulistycznymi, z jakimi mogą zmagać się dojrzałe psy. To dwie najczęściej diagnozowane u starzejących się osobników choroby oczu, ale ogólnie lista takich problemów jest o wiele dłuższa. Jeśli podejrzewa się, że pupil zaczyna słabiej widzieć lub zauważy się w okolicy jego oczu coś niepokojącego, od razu należy zwrócić się do weterynarza. Co więcej – zaleca się częste oględziny okolic narządu wzroku. Pozwoli to możliwie szybko dostrzec wszelkie zmiany i być może dokonać odpowiednio szybkiej diagnozy.
Trzeba także pamiętać, że jaskra i zaćma nie są chorobami, z którymi mierzą się tylko stare psy. Zachorować na nie mogą nawet bardzo młode osobniki.
Pomoc merytoryczna przy tworzeniu artykułu: Centrum Okulistyki Weterynaryjnej EyeVet Wrocław – Okulista dla psa
